Τα γηρατειά

Τα γηρατειά είναι μια φυσιολογική κατάσταση . Μας απασχολούν όλους και ιδιαίτερα  τους ίδιους τους γέροντες, που βλέπουν να τους εγκαταλείπουν σιγά-σιγά οι σωματικές τους δυνάμεις, να μη μπορούν να φροντίσουν πλέον για τον εαυτό τους και να έχουν ανάγκη από τη βοήθεια άλλων, των παιδιών τους ή του συγγενικού τους περιβάλλοντος. Αντιλαμβάνονται ταυτόχρονα τα γηρατειά ως προσέγγιση προς το τέλος της ζωής. Είναι λοιπόν λογικό  η σωματική αδυναμία και εξασθένηση, αλλά και η συναίσθηση ότι σε λίγο πλησιάζει ο θάνατος,  για όσους μάλιστα δεν πιστεύουν σε μεταθανάτια ζωή, να δημιουργούν οξύτατο υπαρξιακό πρόβλημα, που προκαλεί πολλές φορές θλίψη και απογοήτευση.

Το υπαρξιακό μάλιστα αυτό πρόβλημα μεγαλώνει όταν προστίθεται η κοινωνική  αδιαφορία και απόρριψη των γερόντων, όταν αντιλαμβάνονται ότι ακόμη και στα παιδιά τους προκαλεί προβλήματα η παρουσία τους, τα οποία αντί να φερθούν με στοργή, σεβασμό και αγάπη, να δημιουργήσουν στους γέροντες την εντύπωση ότι τους αγαπούν, ότι τώρα τους είναι περισσότερο χρήσιμοι, συνήθως δείχνουν με τη συμπεριφορά τους, πολλές φορές μάλιστα και

απερίφραστα το εκφράζουν, ότι είναι βάρος και καλά θα κάνουν να τους απαλλάξουν από την παρουσία τους, μετακομίζοντας είτε σε κάποιο άλλο χώρο είτε, το συνηθέστερο, στο γηροκομείο, το οποίο καλείται, και πολλές φορές το επιτυγχάνει, να αναπληρώσει την αγάπη και στοργή των σκληρών και άσπλαχνων συγγενών.

Ποιος είπε ότι οι ηλικιωμένοι δεν έχουν δικαίωμα στο όνειρο; Δυστυχώς οι περισσότεροι συμφιλιώνονται με το αίσθημα της ήττας και της επώδυνης απομόνωσης. Τι γίνεται όμως με τα κοινωνικά συστήματα διεθνώς; Μήπως είναι  διαμορφωμένα ώστε να σκοτώνουν τα αλόγα όταν γεράσουν;

Στην εποχή μας το Κράτος πρόνοια έχει αναλάβει επιτακτικά την ανάγκη για την ιδιαίτερη φροντίδα που χρειάζονται οι ηλικιωμένοι άνθρωποι, με κάθε δυνατό μέσο. Το όλο θέμα έχει ανθρωπιστική βάση και  προσπαθεί να συνδυάσει τα κατορθώματα της  επιστήμης που έχει καταφέρει να μεγαλώσει το μέσο όρο ζωής με την εφαρμογή ενός μεγάλου προγράμματος αντιμετώπισης του συνόλου των ιατρικών και κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι.

Εάν η παράταση του χρόνου ζωής του ανθρώπου σημαίνει και παράταση της αθλιότητας των κακών συνθηκών ζωής τότε γιατί κατόρθωμα μιλάμε; Εδώ μιλάμε για αποτυχία ή μάλλον καλύτερα για αποτυχία.

Είναι όλα αυτά αρκετά. Φυσικά και όχι. Αυτό όμως που λείπει από τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας είναι η δική μας φροντίδα. Λείπει η κατανόηση και η αντίληψη της πραγματικότητας που ζούνε. Τα γηρατειά είναι μία περίοδος απωλειών. Απώλεια δύναμης, αντοχής, ταχύτητας και άλλων βιολογικών δυνατοτήτων με παράλληλη γήρανση του εγκεφάλου, απώλεια μνήμης, διαταραχή της προσοχής και επιβράδυνση των αντανακλαστικών.

Αυτό που δεν πρέπει να επιτρέπουμε στους δικούς μας υπερήλικες είναι η απώλεια της περιέργειας, των ενδιαφερόντων τους, της επιθυμίας για ζωή, της ελπίδας, του ενθουσιασμού και τέλος την κατάθλιψη. Ας δούμε και τα θετικά τους σημεία όπως τη έλλειψη επιθετικότητας, σκληρότητας και  παρορμητισμού. Ας δούμε τη καλή συμπεριφορά τους, την εξοικείωση με τη ματαίωση και τη σχετική απομάκρυνση από τα πάθη. Ας αντλήσουμε από αυτούς το σταθερό τους συναίσθημα και τη δύναμη της υπομονετικότητας που τους διακρίνει.

Θα πρέπει να αποβάλουμε το φόβο για τα ηλικιωμένα άτομα, τις ψυχολογικές ανησυχίες μας για τα γηρατειά που έρχονται . Πρέπει να απολαμβάνουμε την παρέα μαζί τους., να   επισκεπτόμαστε τους «μεγαλύτερους» σε ηλικία συγγενείς μας, να απολαμβάνουμε να συζητούμε με ηλικιωμένους και να αισθανόμαστε πολύ άνετα όταν βρισκόμαστε  μαζί τους. Και το κυριότερο όμως να μας αρέσει να κάνουμε πράγματα για αυτούς .  

 Η υποχρέωση της αγάπης και της φροντίδας για τους γονείς είναι απόλυτο ηθικό αίτημα, δεν εξαρτάται από τα αν έχομε ή δεν έχομε χρόνο, και από την άλλη πλευρά δεν μπορεί κανείς να βρει και να εξαγοράσει αυτά τα αγαθά με χρήματα, όσο πλούσιος και αν είναι. Μια φτωχική, αλλά ζεστή και στοργική οικογενειακή εστία, όπου υπάρχει κοινωνία και αντιμετάδοση ανάμεσα σ' όλες τις ηλικίες, είναι προτιμότερη από το πιο πλούσιο και άνετο γηροκομείο, όπου λείπουν η στοργή και η αγάπη, η δε κοινωνία και αντιμετάδοση περιορίζονται πληκτικά και αναποτελεσματικά μεταξύ των γερόντων. Υπάρχουν περιπτώσεις πλουσίων και υγιών γερόντων, οι οποίοι, όταν βρέθηκαν αποκομμένοι και απορημένοι και ξεριζωμένοι από περιβάλλον του γηροκομείου, οδηγήθηκαν από κατάθλιψη στον θάνατο μέσα σε λίγους μήνες.

Ο σεβασμός και η φροντίδα για το γήρας αποτελούν σπουδαία παραδοσιακή παρακαταθήκη, που πρέπει να διαφυλάξουμε και να ενισχύσουμε απέναντι στους διαλυτικούς ανέμους του εκμοντερνισμού και της υλοκρατίας. Αλλά και οι γέροντες πρέπει να κάνουν κάτι. Να δίνουν τόπο στα νιάτα, να χρησιμοποιήσουν το μυαλό τους και όχι το συναίσθημά  και τον εγωισμό τους , ώστε  να αντιλαμβάνονται πότε  θα πρέπει να κάνουν στην άκρη στη νέα γενιά. 

Μόλλη Μαχαίρα