«Η σύγχρονη κρίση είναι το αποτέλεσμα της κατάρας του νικητή»

Με την απελευθέρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών, την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων διεθνώς και την τεχνολογική πρόοδο στους τομείς της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών, ο ρόλος των τραπεζών έχει ενισχυθεί. Η κατανόηση των διαφόρων ρόλων που παίζει ο τραπεζικός τομέας στο οικονομικό σύστημα είναι ένας από τους θεμελιώδεις στόχους της οικονομικής θεωρίας.

Από το 1999, oι τράπεζες έχουν αποκτήσει έναν πολυσχιδή και σημαντικό ρόλο για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, χωρίς να παράγουν 

πραγματικά αγαθά, αλλά παρέχοντας τα οικονομικά μέσα για τη διευκόλυνση της παραγωγής σε άλλες αγορές της οικονομίας. Παράλληλα, αξιοποίησαν σε σημαντικό βαθμό,  τις δυνατότητες που τους προσέφερε η απελευθέρωση των αγορών και σημείωσαν ικανοποιητικές επιδόσεις και ανταγωνιστική ισχύ τα τελευταία χρόνια. 

Στην ελληνική αγορά, στο ξεκίνημα του νέου αιώνα, οι τράπεζες έρχονται αντιμέτωπες με νέα δεδομένα και ένα δυναμικό και συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές και εγχώριο περιβάλλον. Η  πορεία του χρηματιστηρίου τα προηγούμενα χρόνια, ως αποτέλεσμα της σύγκλισης της χώρας μας με τις υπόλοιπες ευρωπαικές χώρες και της ευνοικής διεθνούς χρηματιστηριακής συγκυρίας, οδήγησε στην αύξηση των εσόδων από τις χρηματοιοκονομικές πράξεις, που με τη σειρά τους ώθησαν τα κέρδη των τραπεζών σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα.

Η δημιουργία ενός ενιαίου νομισματικού συστήματος επέφερε σημαντικές αλλαγές στο οικονομικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα οι τράπεζες να αναθεωρήσουν τις στρατηγικές τους, να βελτιώσουν τα τεχνολογικά τους συστήματα και να επεκτείνουν το δίκτυό τους μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, είτε με άλλες τράπεζες, είτε γενικότερα με επιχειρήσεις του χρηματοοικονομικού τομέα, όπως ασφαλιστικές, χρηματιστηριακές και εταιρείες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων.

Το γρήγορο όμως κέρδος δημιούργησε  την αύξηση του αριθμού των τραπεζών- το πρόβλημα της «κατάρας του νικητή»  και δημιούργησε τη σύγχρονη οικονομική κρίση, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επίπεδα των επιτοκίων δανεισμού και να μειώνονται οι ποσότητες δανεισμού σε σχέση με μια αγορά με λιγότερα τραπεζικά ιδρύματα.  

Η παρουσία ασύμμετρης πληροφόρησης, τα κόστη εναλλαγής, τα διάφορα δίκτυα στη λιανική τραπεζική καθώς και το υπάρχον ρυθμιστικό πλαίσιο, διαφοροποίησαν το μηχανισμό της αγοράς και δημιούργησαν την κρίση. Η απουσία ενός ρυθμιστικού πλαισίου που να μετριάζει την έκθεση των τραπεζών σε τέτοιου είδους κινδύνους, με αντικειμενικό σκοπό την προστασία των καταναλωτών θα είχε μειώσει την ένταση του ανταγωνισμού και θα απέτρεπε τη κρίση. Η ύπαρξη ασύμμετρης πληροφόρησης δυστυχώς οδήγησε στο πρόβλημα της δυσμενούς επιλογής, έδωσε τη δυνατότητα σε κάποιες τράπεζες να ασκούν μονοπωλιακή δύναμη και δημιούργησε σημαντικά εμπόδια εισόδου στα νεοεισερχόμενα πιστωτικά ιδρύματα. Αναπόφευκτα, λοιπόν επηρεάστηκε η ομαλή λειτουργία του ανταγωνισμού και η σταθερότητα στην αγορά.

Τελειώνοντας ας μου επιτραπεί ένα προσωπικό σχόλιο. «Δυστυχώς τη κρίση τη δημιούργησαν οι τράπεζες και δεν μας έφθανε αυτό μας έβαλαν και τραπεζίτη Πρωθυπουργό.»  Άντε και καλή ψυχή……………………………………….

Λεωνίδας Μαχαίρας