Πόσο κοντά είναι η σοσιαλδημοκρατία με τον φιλελευθερισμό στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα της κρίσης και του εντεταλμένου πολιτικού συστήματος, ερωτήματα του τύπου αν μπορεί η σοσιαλδημοκρατία να γίνει φιλελεύθερη ή αντίστροφα,  μοιάζουν αφελή και παράλογα. Μήπως όμως θα πρέπει να τα θέσουμε από  μηδενική ιδεολογική βάση; Γιατί αν τα είχαμε θέσει τότε, ίσως δεν θα είχαμε οδηγηθεί στην παρούσα κρίση. Το μείζον ερώτημα λοιπόν δεν πρέπει να είναι το τι θα γίνει αύριο με το ΠΑΣΟΚ ή τη ΝΔ, αλλά το αν μπορεί να λειτουργήσει η Ελληνική δημοκρατία βασισμένη στις αρχές του κοινωνικό-πολιτικού φιλελευθερισμού και της σοσιαλδημοκρατίας  με στόχο την πλήρη  Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Μερικοί βεβαίως αναρωτιόνταν για το κατά πόσο είναι εφικτή η συμβίωση της φιλελεύθερης υπεράσπισης των ελευθεριών με την σοσιαλιστική προσέγγιση ότι η πολιτική πρέπει να εξασφαλίζει καταρχάς και πρωτίστως το καλό της κοινωνίας. ....

Είναι λάθος προβληματισμός. Αφετηρία του φιλελευθερισμού και του δημοκρατικού σοσιαλισμού είναι η προστασία του  ελεύθερου ατόμου. Αυτή είναι η ελευθερία που προκύπτει μέσα από την προσφορά ίσων δυνατοτήτων και ευκαιριών για κάθε ξεχωριστό άτομο είναι και ο συνδετικός τους κρίκος. Εξάλλου φιλελευθερισμός και δημοκρατικός σοσιαλισμός είναι αλληλοσυμπληρούμενα ιδεολογικά ρεύματα, με κοινή αρχή το «τόλμησε να σκεφτείς και σκέψου ο ίδιος». 

Η προτεραιότητα του ατόμου (φιλελευθερισμός) αποκτά πραγματική αξία, όταν γίνεται αφετηρία για την κοινωνικοποίηση του αυτόνομου και ανεξάρτητου ατόμου (σοσιαλισμός). Οι οργανωμένες κοινωνίες φτιάχνονται από πολίτες που πιστεύουν στους εαυτούς τους. Μόνο τέτοιοι πολίτες κατανοούν τι σημαίνει πραγματική κοινωνική αλληλεγγύη και δικαιοσύνη. Τελικά, φιλελεύθερο είναι εκείνο το άτομο που οι όροι της αυτονομίας και της ελευθερίας του,  οικοδομούνται από αυτό μέσα στον κοινωνικό κόσμο και στις ταξικές και κοινωνικό-πολιτικές συγκρούσεις.

Αντίπαλος των δύο ιδεολογιών είναι η αρχή του κοινοτισμού. Ο κοινοτισμός (ό,τι προσωπείο και να φορά, είτε το ακροδεξιό της παράδοσης, της ενότητας αίματος και φυλής είτε το αριστερό της υποταγής του ατομικού στο κοινωνικό) δεν παύει να αποτελεί μια αρχή η οποία βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με τις προτεραιότητες του φιλελευθερισμού και του σοσιαλισμού.

  

Διαφορές υπάρχουν και πρέπει να γεφυρωθούν. Οι φιλελεύθεροι θα πρέπει να ξεκολλήσουν από ιδέα του αυτοματισμού της αγοράς. Οι δε σοσιαλδημοκράτες δεν μπορεί να κατηγορούν την έννοια της ατομικότητας και ταυτόχρονα να αναζητούν λύσεις στον χώρο της φιλανθρωπίας για την κρίση του κράτους πρόνοιας. Τα «δίκτυα αλληλεγγύης στις γειτονιές» μπορεί να είναι πρόταση της Εκκλησίας και των φιλανθρωπικών μη κυβερνητικών οργανώσεων, δεν μπορούν να είναι όμως προτάσεις της σύγχρονης ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, που θα πρέπει ως καταλύτης να χαράξει τις γραμμές του αμιγώς Κεντρώου σχήματος στην Ελλάδα.

Η ενότητα του φιλελευθερισμού με τον δημοκρατικό σοσιαλισμό  αποτελεί τον μοναδικό δρόμο για την υπέρβαση της κρίσης. Η τελική λύση στο πολιτικό- ιδεολογικό πρόβλημα της χώρας θα προκύψει μόνο από την δημιουργία έμπεδου ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς. 

Λ.Μ