Ποιά είναι η συνταγή σωτηρίας της χώρας μας;

Ποια είναι η συνταγή σωτηρίας της χώρας μας; Πού βρίσκεται ο μύθος ο οποίος αφορά στον όρο «πρωτογενές πλεόνασμα»; Η λύση στο πρόβλημα της Ελλάδας, με την προϋπόθεση ότι επιθυμούμε να διατηρήσουμε το βιοτικό μας επίπεδο, δε μπορεί να είναι η αυστηρή λιτότητα. Κόβοντας δημόσιες δαπάνες, αφαιρούμε ρευστότητα από την αγορά και τελικά συρρικνώνουμε το ΑΕΠ. Είναι αδύνατο να επιτύχουμε, αλλά κυρίως, να διατηρήσουμε σε βάθος χρόνου, πρωτογενές πλεόνασμα, διατηρώντας παράλληλα το ΑΕΠ στο ίδιο επίπεδο. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να «κατρακυλήσουμε» σε ένα επίπεδο ΑΕΠ, τέτοιο, που να διαμορφώνεται τουλάχιστον κατά το ήμισυ από πρωτογενή παραγωγή και εισαγόμενο συνάλλαγμα.

Αυτό φυσικά θα σημάνει την κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου σε βαθμό που θα προσεγγίζει αυτό των Βαλκανικών χωρών και ταυτοχρόνως την εκτίναξη του δημοσίου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ.  Με λίγα λόγια, θα τρώμε από τις σάρκες μας ώστε να παρουσιάζουμε ένα εύθραυστο πρωτογενές πλεόνασμα το οποίο θα χρησιμοποιείται στο σύνολο του για την εξυπηρέτηση των τόκων του δημοσίου χρέους. Κάποια στιγμή όμως, αρκετά σύντομα, θα εξαντληθεί αυτή η δυνατότητα και τότε, θα αρχίσει νέα κατάρρευση του ΑΕΠ, σε τέτοιο βαθμό που η συμμετοχή της ιδιωτικής κατανάλωσης και της παροχής υπηρεσιών θα μειωθεί πέραν του 50%. Σε αυτό το στάδιο θα έχουμε επιστρέψει στο βιοτικό επίπεδο των πρώτων μεταπολεμικών ετών, οπότε και θα δουλεύουμε μόνο για την επιβίωση μας, στην απολύτως κυριολεκτική της έννοια, καθώς η πλεονάζουσα παραγωγή θα οδηγείται στην εξυπηρέτηση των τόκων του δημοσίου χρέους και με την προϋπόθεση ότι αυτή, μεταφρασμένη σε νομισματική αξία, θα μπορεί να καλύπτει αυτή τη δαπάνη. Μπερδεύτηκες; Λοιπόν, τα σενάρια δεν είναι πάρα πολλά και στα παραθέτω εν συντομία.

Σενάριο 1: Αυστηρή λιτότητα, χωρίς σημαντική αύξηση του εισαγόμενου συναλλάγματος.

Το σενάριο 1 είναι η πολιτική που ακολουθείται από την Τρόικα τώρα και αποβλέπει σε πρώτη φάση στον ισοσκελισμό δαπανών-εσόδων και σε δεύτερη στην ανάπτυξη. Το αποτέλεσμα που μπορεί να αναμένει κανείς από αυτό το σενάριο είναι δραματική μείωση του ΑΕΠ σε επίπεδο που ένα εύθραυστο πρωτογενές πλεόνασμα θα μπορέσει (αμφίβολο) να επιτευχθεί για μικρό χρονικό διάστημα και θα βασίζεται κυρίως στην εκποίηση περιουσιακών στοιχείων και τη μείωση των αποταμιεύσεων. Το σενάριο   οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ανεξέλεγκτη χρεοκοπία καθώς λόγω της κατάρρευσης του ΑΕΠ, το χρέος ως ποσοστό του, καθίσταται μη βιώσιμο (εξαρχής ήταν μη βιώσιμο), ενώ σε μικρό βάθος χρόνου τίθεται και σε αμφιβολία η δυνατότητα εξακολουθητικής παραγωγής πρωτογενούς πλεονάσματος σε τέτοιο βαθμό που αυτό θα συνεχίσει να καλύπτει την ετήσια δαπάνη που αφορά στους τόκους. Φυσικά, πριν μπορέσουν να συμβούν όλα αυτά, θα έχει προηγηθεί καθολική αποδόμηση του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος με χαοτικές συνέπειες.

Σενάριο 2: Ήπια λιτότητα με σημαντική αύξηση του εισαγόμενου συναλλάγματος.

Το σενάριο 2 προϋποθέτει, είτε την ανακεφαλαιοποίηση των Ελληνικών τραπεζών, ώστε αυτές να διοχετεύσουν ρευστότητα σε επιχειρηματίες που επιθυμούν να επενδύσουν σε εξωστρεφείς δραστηριότητες, σε ικανό βαθμό που θα αντισταθμίσει τη συρρίκνωση του ΑΕΠ λόγω περιστολής δαπανών, είτε την επανεπένδυση των συσσωρευμένων κερδών που λιμνάζουν, από όλα τα προηγούμενα έτη. Το σενάριο αυτό είναι, θεωρητικά, το ιδανικό, καθώς εξομαλύνει τη στρέβλωση που υπάρχει στη σύνθεση του ΑΕΠ, δηλαδή την υψηλή συμμετοχή, σε αυτό, της ιδιωτικής κατανάλωσης και της παροχής υπηρεσιών, με τρόπο που δε σοκάρει την οικονομία οδηγώντας την σε αιφνίδιο θάνατο. Δυστυχώς, αυτό το σενάριο συγκεντρώνει μηδαμινές πιθανότητες υλοποίησης, αφού η ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών προϋποθέτει απώλεια της παντοδυναμίας τους, καθώς ο έλεγχος τους θα περιέλθει σε μεγάλο βαθμό στο κράτος, το οποίο ελέγχεται κατά κύριο λόγο από το τραπεζικό σύστημα. Η επανεπένδυση δε, των λιμναζόντων κερδών, είναι επίσης μια απίθανη εκδοχή, καθώς το «κεφάλαιο» προτιμά να επανεπενδύει τα συσσωρευμένα κέρδη σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα και όχι σε παραγωγικές διαδικασίες.


Σενάριο 3: Συντεταγμένη χρεοκοπία εντός του ευρώ με παραγραφή χρέους τουλάχιστον στο 70% του συνόλου.

Το πιθανότερο σενάριο από όλα. Ουσιαστικά είναι το σενάριο 1, το οποίο όμως υλοποιείται με απώτερο στόχο την ελεγχόμενη πτώχευση και όχι την πραγματική έξοδο από την κρίση με διάσωση του βιοτικού επιπέδου. Η πτώση του ΑΕΠ θα είναι τέτοια που η συμμετοχή της ιδιωτικής κατανάλωσης και της παροχής υπηρεσιών σε αυτό δε θα ξεπερνά το 50%. Αυτό θα επιτευχθεί αποκλειστικά μέσω της μείωσης των δαπανών και της σκληρής φορολογίας και όχι μέσω της εξωστρεφούς επενδυτικής δραστηριότητας. Το κοινωνικό κράτος θα περιοριστεί αισθητά, θα υπάρξει ραγδαίος αποπληθωρισμός των ημερομισθίων και απαξίωση όλων των περιουσιακών στοιχείων. Και σε αυτό το σενάριο η κατάρρευση του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος θα πρέπει να θεωρείται κάτι περισσότερο από βέβαιη.

Σενάριο 4: Μονομερής παύση εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους.

Εντάξει, να είμαστε ειλικρινείς. Αυτό το σενάριο απαιτεί πολύ μεγάλα @ρχίδι@, κυρίως από τους ίδιους τους πολίτες, αφού οδηγεί στην έξοδο από το ευρώ και στην ανεξέλεγκτη κατάρρευση της οικονομίας. Με λίγα λόγια, θα πεινάσουμε. Τουλάχιστον για μια επταετία. Όσοι πιστεύουν ότι τώρα πεινάνε, απλώς δεν έχουν αντικειμενική άποψη για την πείνα. Βέβαια, σε αυτή την περίπτωση έχουμε πιθανότητες να απαλλαγούμε οριστικά από το βόρβορο πολιτικό προσωπικό που μας εξουσιάζει όλα αυτά τα χρόνια και να αναδείξουμε ηθικά στοιχεία με όραμα και διάθεση ανιδιοτελούς προσφοράς.   

Να σημειώσω ότι σε κάθε περίπτωση η διάλυση της ευρωζώνης και ίσως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βραχυμεσοπρόθεσμα, θα πρέπει να θεωρείται, αν όχι αναπόφευκτη, τουλάχιστον, εξαιρετικά πιθανή, καθώς όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες, τουλάχιστον μέχρι τώρα, έχουν επιδείξει αξιοσημείωτη συνέπεια στο να αποστρέφουν το βλέμμα τους από το πραγματικό πρόβλημα, το οποίο βρίσκεται στα σπλάχνα του καπιταλισμού και δεν είναι άλλο από το χρεοκοπημένο τραπεζικό σύστημα. Η κατάρρευση της ευρωζώνης θα ακολουθηθεί από κολοσσιαίους μετασεισμούς που θα δονήσουν όλες τις υπερχρεωμένες οικονομίες, με πρώτη υποψήφια αυτή των Η.Π.Α. Ένα δεύτερο μεγάλο κραχ, σαν αυτό του 1929, δε θα πρέπει να θεωρείται καθόλου απίθανο. Ίσως η Κίνα ηγηθεί της παγκόσμιας οικονομίας πολύ συντομότερα απ’ ότι περιμένουμε. 

Αυτά είναι χοντρικά τα πιθανά σενάρια. Φυσικά όλα έχουν τις παραλλαγές τους. Εκείνο που πρέπει να κρατήσεις είναι ότι τη ραγδαία πτώση του βιοτικού επιπέδου, δε θα την αποφύγουμε. Αν σε παρηγορεί, ολόκληρος ο δυτικός κόσμος θα βιώσει κάτι αντίστοιχο γιατί κανείς δε τον πληροφόρησε ότι η αποκοπή από την πραγματική παραγωγή οδηγεί σε αυτές τις συνέπειες. Τι να κάνουμε ρε παιδιά, αυτός είναι ο καπιταλισμός και η ελεύθερη παγκοσμιοποιημένη αγορά. Είναι μια κυκλική αλληλουχία πτωχεύσεων. Απλώς, στο ενδιάμεσο, υπάρχει μπουνάτσα. Σε καμιά εικοσαριά χρόνια θα γυρίσει και πάλι ο τροχός. Αν πραγματικά παθαίνεις κατάθλιψη με αυτό, ε, τι να σου πω, γίνε πλούσιος και πάθε κατάθλιψη από την κενοδοξία που θα σε δέρνει. Δε θα τα βάψουμε και μαύρα. Εντάξει, θα απολέσουμε πολλά, αλλά αν είμαστε αλληλέγγυοι, θα καταφέρουμε να επαναπροσδιορίσουμε τις σχέσεις μεταξύ μας και να αναθεωρήσουμε, προς το καλύτερο ή προς το ουσιαστικότερο, τη φιλοσοφία ζωής μας.

Το χρήμα, δεν είναι το παν ή τουλάχιστον, δεν αξίζει να καταρρέει κανείς ψυχολογικά γι αυτό. Μα, δε θα έχω λεφτά για να ταΐσω το παιδί μου, θα μου πεις. Δε θα έχω λεφτά για τις βενζίνες και τα τσιγάρα μου. Δε θα μπορώ να βγω για έναν καφέ. Αυτό που μπορώ με βεβαιότητα να πω είναι ότι, αφού επιβίωσαν οι Παππούδες μας, υπό πολύ δυσμενέστερες συνθήκες, θα επιβιώσουμε κι εμείς. Το μόνο μειονέκτημα είναι ότι η πλειονότητα δεν έχει πρότερη εμπειρία. Τουλάχιστον εμφανώς. Γονιδιακά, όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί είναι κατασκευασμένοι με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να επιβιώνουν κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Θα επιβιώσουμε και θα ευημερήσουμε ξανά. Είναι ζήτημα χρόνου.

Διασκευή από http://aplous.blogspot.gr