Γενοκτονία των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και προσφυγιά στη Λήμνο

Σήμερα 18 Σεπτεμβρίου το Ελληνικό κράτος ‘εορτάζει’ τη μνήμη της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Όλοι μας μάθαμε ότι η γενοκτονία των Ελλήνων από την τουρκική εθνοκάθαρση έγινε το 1922 γιατί δυστυχώς το Ελληνικό σχολείο δεν φρόντισε να μας δώσει την ιστορική πραγματικότητα. 

 Στη Λήμνο ήρθαν τεσσερισήμισι χιλιάδες πρόσφυγες το 1914. Τους έδιωξε τότε, η μυστική εταιρεία των Νεότουρκων που συμμετείχε και  ο Κεμάλ.  Έκαναν την πρώτη  εθνική εκκαθάριση εκεί στην Ανατολική Θράκη κυρίως αλλά και στη Μικρά Ασία. Τους έδιωξαν ή  τους ανάγκαζαν να φύγουν. Οι πιο πολλοί πήγαν στη Χίο και στη Σάμο, αλλά ήρθαν και σ’εμάς  στη Λήμνο.

Αυτοί ήταν από το Αϊβαλί, από κείνα τα μέρη, απ’ τα παράλια της Μικράς Ασίας, τα Μουδανιά, τα στενά μέσα της Πόλης,  απ’ τη Καλλίπολη.  Ορισμένοι ξαναπήγαν πίσω με την απόβαση του Ελληνικού στρατού στη Σμύρνη. Όταν έγινε η σφαγή της Σμύρνης και ανταλλαγή των πληθυσμών, ξαναγύρισαν, και έγιναν δυο φορές πρόσφυγες. Ήρθαν και άλλοι το 1922. Και ξανά πάλι έγινε το ’26  και το ’27, λιγότεροι όμως.

Οι μαρτυρίες Λημνιών της εποχής περιγράφουν τη σκληρή πραγματικότητα. «Η προσφυγιά είναι δύσκολη σ’ όποια χρόνια κι αν είναι. Άμα θα ’ρθεις ξεσπιτωμένος και έρθεις εδώ, το κράτος τότε ακόμα ήταν κουρελιασμένο, οι ντόπιοι υποφέραν, οι πρόσφυγες πού να βρουν άσυλο, υποσχέσεις κι αυτά, αλλά  υπέφεραν, πλανόδιοι από δω κι από κει, ώσπου να εγκατασταθούνε, να τους δώσουν κλήρους, να τους χορηγήσουν… Τους κάναν κάτι προσφυγικά σπίτια σε ορισμένους συνοικισμούς, είχε στο Μούδρο, είχε σ’ ορισμένα αυτά, τους δώσαν σπίτια, τους δώσαν απέναντι που είχαν οι Τούρκοι εδώ κτήματα, τους δώσαν κλήρους τα τουρκικά τα αυτά, αλλά όχι αμέσως. Το κράτος σιγά σιγά τους τακτοποίησε. Αλλά πάντα κι αυτοί ακόμα θυμούνται την πατρίδα τους. Πάππου προς πάππον όλοι έχουν τ’ αυτό, τον τόπο τους.»

 Ο κόσμος του νησιού τους δέχθηκε με κακία. Δεν τους ήθελαν.  Τα παιδιά των προσφύγων δεν έκαναν παρέα με τα ντόπια.  Υπήρχε ο σωβινισμός αυτός, ο ρατσισμός. Μετά τη κατοχή τα πράγματα ηρέμησαν.

Πρέπει να έχουμε ιστορική μνήμη αλλά να προχωράμε μπροστά. Πρέπει να γνωρίζουμε την αλήθεια για να μην ξανακάνουμε τα ίδια λάθη. Η αποτυχία δεν είναι ένα μεμονωμένο, κατακλυσμιαίο γεγονός. Δεν αποτυγχάνεις μέσα σε μια νύχτα. Αντίθετα, η αποτυχία είναι κάποια σφάλματα κρίσεως που επαναλαμβάνονται κάθε μέρα.  

Στις ομαδικές προσπάθειες υπάρχει μια απερίσκεπτη τάση για συναίνεση και συλλογική παρανόηση σοβαρών θεμάτων, μέσα σε ένα κλίμα εύθυμης συντροφικότητας. Ας μη ξεχνάμε τους πρόσφυγες λοιπόν και προπαντός ας μην ξεχνάμε ότι είμαστε όλοι Έλληνες και ότι Τούρκος φίλος δεν πιάνεται.

Μικρασιάτης