"Γαλάζιες" μνήμες την εποχή της αθωότητας

Ψήφισα για πρώτη φορά σε εθνικές-και γενικότερα-εκλογές τον Ιούνιο του 1989.
Μόλις συμπλήρωνα, δηλαδή, τα είκοσί μου χρόνια. Αν ανακαλέσουμε στη μνήμη μας μόνο τις βουλευτικές, τότε βρέθηκα μπροστά στην κάλπη ξανά τον Νοέμβριο του 1989, τον Απρίλιο του 1990, τον ίδιο μήνα του 1992 (εκλογική διαδικασία μόνο στη Β΄ Αθηνών για την αντικατάσταση του (καταδικασμένου) Δημήτρη Τσοβόλα, τον Οκτώβριο του 1993, τον Σεπτέμβριο του 1996, τον Απρίλιο του 2000, τον Μάρτιο του 2004, τον Σεπτέμβριο του 2007 και τον Οκτώβριο του 2009.

Μονάχα σε μια περίπτωση, εξαιτίας της έντονης πικρίας μου και της ιδιαίτερης απογοήτευσης, δεν ψήφισα τη Νέα Δημοκρατία. Αλλά το μυαλό παίζει περίεργα παιχνίδια και εκείνη τη μοναδική φορά ένιωθα παράξενα βλέποντας την Ελλάδα να… πρασινίζει. Ηταν η στιγμή που συγκρούονταν το συναίσθημα με τη λογική.



Γιατί την ώρα που πολλοί γνωστοί μου επέλεγαν στην κάλπη τους «γαλάζιους» για προσωπικά οφέλη, εγώ προσερχόμουν ανιδιοτελώς, πιστεύοντας στα-υποτιθέμενα-ατράνταχτα επιχειρήματα της από δω πλευράς. Η τελευταία φορά που πραγματικά θεωρούσα πως το συμφέρον της χώρας μου ταυτιζόταν με εκείνο της «γαλάζιας» κυβέρνησης ήταν το 1993, οπότε, όπως έχω αναφέρει σε κείμενό μου στην εφημερίδα το «Προφίλ της πόλης», μόνο ο Μητσοτάκης και η αφεντιά μου νόμιζαν στα αλήθεια πως θα κερδίσουμε στις εκλογές (για τον Ψηλό δεν είμαι και σίγουρος εκατό τοις εκατό…).

Οταν ανέλαβε αρχηγός ο Εβερτ τα ιδεολογικά όρια μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ άρχισαν να γίνονται εξαιρετικά δυσδιάκριτα. Παρ’ όλα αυτά το συναίσθημα επικρατούσε κάθε φορά και έστω την ακροτελεύτια στιγμή αποφάσιζα, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, να συνταχθώ με το κόμμα της κεντροδεξιάς. Αλλά μετά το 1996 μαινόταν πάντοτε ένας εσωτερικός πόλεμος σχετικά με τη χρησιμότητα της ψήφου στη ΝΔ. Ας μην λησμονούμε ότι στις εκλογές δεν λάμβαναν μέρος μονάχα τα δυο κόμματα εξουσίας. Ετσι, αρκετές φορές ένα από τα υπόλοιπα μου τραβούσε την προσοχή με τις απόψεις του, γιατί είχα και έχω ακόμη το ελάττωμα των ελαχίστων να μην απορρίπτω τίποτα πριν αφουγκραστώ τις προτάσεις του κάθε πολιτικού φορέα. Ορισμένες φορές το ιδεολογικό στίγμα κάποιου μικρότερου κόμματος πλησίαζε σε απόσταση αναπνοής τα δικά μου πιστεύω και μου δημιουργούσε σύγχυση. Αλλά, όπως προανέφερα, μια φορά παρασύρθηκα, όταν μάλιστα οι εκλογές δεν υπήρχε περίπτωση να κριθούν σε λίγες ψήφους.

Εν όψει των επερχόμενων εκλογών, τα διλήμματα ξεκινούν και πάλι. Ο Σαμαράς μού αρέσει κυρίως για την αστική του ευγένεια και άλλα χαρακτηριστικά της συμπαθητικής προσωπικότητάς του, αφού η πολιτική του είναι δεδομένο πως θα ασφυκτιά μέσα στο «στενό κοστούμι» των κελευσμάτων του ΔΝΤ και των ευρωπαίων εταίρων μας. Δεν μου δίνει την εντύπωση… λαμόγιου, είναι, φυσικά, πολύ κατώτερος του Κων/νου Καραμανλή αλλά και πολύ καλύτερος του προηγούμενου αρχηγού της ΝΔ. Αλλωστε, έχω πολλούς λόγους να τον προτιμήσω αν ανατρέξω στο συναίσθημα:

Θυμάμαι στην προεκλογική περίοδο του 1981 να είμαστε το μοναδικό αυτοκίνητο που κινούταν στην Κ. Βάρναλη και δεν καλυπτόταν από πράσινες σημαίες αλλά από ελληνικές: οι περαστικοί μάς κοιτούσαν σαν εξωγήινους!
Θυμάμαι να παρακολουθώ τα αποτελέσματα με τους δικούς μου στις 18 Οκτωβρίου του 1981 το βράδυ με ολόκληρη την Ελλάδα καταπράσινη και να ρωτάω γεμάτος αγωνία τον πατέρα μου: «Θα είναι, μπαμπά, πολύ χάλια τα πράγματα με το ΠΑΣΟΚ;».
Θυμάμαι τις ευρωεκλογές του 1984: φανατισμός και μισαλλοδοξία. Σε όλη την επικράτεια συνέβαιναν αιματηρά επεισόδια. Το καλοκαιρινό βράδυ της 17ης Ιουνίου η (κρατική ασφαλώς) τηλεόραση δεν μετέδιδε τίποτα μέχρι τα μεσάνυχτα. Παρέα με τους «βαμμένους μπλε» Καλογερόπουλους κατασκευάζαμε θεωρίες συνωμοσίας για την ακατανόητη καθυστέρηση.

Θυμάμαι τις βουλευτικές στις 2 Ιουνίου του 1985: το μίσος απέναντι στους δυο βασικούς αντιπάλους έφθανε στο κατακόρυφο. Κάθε βράδυ χωρίς συνεννόηση, εντελώς αυθόρμητα, μας έβρισκε στην Κηφισίας, στο ύψος του Ν. Ψυχικού, όπου στηνόταν ένα ανεπανάληπτο πανηγύρι. Ενθουσιασμός στο κατακόρυφο, πανδαισία γαλάζιων αποχρώσεων, εκκωφαντικοί ήχοι από κόρνες γηπέδου και αυτοκινήτων. Η τελευταία προεκλογική συγκέντρωση του Μητσοτάκη στην Αθήνα δεν είχε προηγούμενο. Ομως, παρά τις παροτρύνσεις ενός οδηγού λευκού βαν έξω από το 4ο Δημοτικό να κατέβουμε να πανηγυρίσουμε στην Αθήνα με το κλείσιμο της κάλπης, οι ψυχραιμότεροι θεώρησαν σωστό να περιμένουμε τα αποτελέσματα. Που μας τα έφερε νωρίς φιλικό ζευγάρι από την Ηλεία: «Παιδιά, τα κομμουνιστικά κόμματα έχουν πατώσει στην επαρχία, ψήφισαν όλοι ΠΑΣΟΚ, χάσαμε», για να επιβεβαιωθούν αργότερα στην κάλπη. Εγώ έμεινα ξάγρυπνος μέχρι το πρωί, προσδοκώντας ότι ίσως στο τέλος το εκλογικό αποτέλεσμα να άλλαζε: μάταιος κόπος, αφού απλώς διαπίστωσα ότι το ΠΑΣΟΚ έπεσε τελικά κάτω από το 46%!!!

Θυμάμαι χωρίς μια ώρα ύπνο να τρέχω στο πιο κοντινό ψιλικατζίδικο για να αγοράσω την αγαπημένη μου «Βραδυνή», η οποία είχε πρωτοσέλιδο «Με δεκανίκια από τα ΚΚ», αναφερόμενη στην εύκολη, όπως αποδείχθηκε, επικράτηση του Κινήματος. Με ενδιέφερε επίσης να διαβάσω τι θα έγραφε στο κλασικό «Κεντρί» ο Δημήτρης Ρίζος και πώς θα δικαιολογούσε την απροσδόκητη ήττα μετά τις σίγουρες προβλέψεις του για τη «γαλάζια» νίκη.
Θυμάμαι στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 1986 μια πρωτοφανή λαοθάλασσα να ξεχύνεται στο κέντρο της Αθήνας για να πανηγυρίσει (για πρώτη φορά ύστερα από 9 χρόνια) την κατάκτηση των τριών μεγαλύτερων δήμων της Ελλάδας από τον Μιλτιάδη Εβερτ (Αθήνα), τον Σωτήρη Κούβελα (Θεσσαλονίκη) και τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο (Πειραιά). Αλησμόνητος μου έχει μείνει ο διάλογος αξέχαστου οικογενειακού μας φίλου με τον Τέρενς Κουίκ όταν συναντήθηκαν στους πανηγυρισμούς: «Δεν μας τα είπες καλά, εσύ, πέρσι…», εννοώντας την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της περασμένης χρονιάς (1985) και της νίκης του ΠΑΣΟΚ με το… χαμόγελο στα χείλη από την πλευρά του έμπειρου δημοσιογράφου…

Θυμάμαι τον Μητσοτάκη στις 2 Ιουνίου του 1987 να διοργανώνει ανοιχτή συγκέντρωση στο Σύνταγμα στην… επέτειο των δύο χρόνων από την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ. «Στην επέτειο της θλιβερής σας νίκης…» όπως είχε δηλώσει ο Ψηλός στη Βουλή. Κι ενώ έδινα πανελλήνιες εξετάσεις σε λίγες μόλις μέρες, κανένας δεν μπορούσε να μου στερήσει την παρουσία μου κάτω από το μπαλκόνι της Μ. Βρετανίας με δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μου.
Θυμάμαι τον Ιούνιο του 1989 που για να μην την πατήσουμε όπως το 1985 περιμέναμε μέχρι πολύ αργά ωσότου οριστικοποιηθεί το εκλογικό αποτέλεσμα. Και μετά ατελείωτο πανηγύρι έξω από τη Ρηγίλλης, μέχρι κάποιος να μας ειδοποιήσει ότι η πρωτιά της ΝΔ δεν της εξασφάλιζε εξαιτίας του εκλογικού νόμου του παμπόνηρου Ανδρέα Παπανδρέου την απαραίτητη απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Θυμάμαι στις 5 Νοεμβρίου του ίδιου έτους και ενώ, εν τω μεταξύ, είχε προκύψει η συγκυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας και του ενιαίου τότε «Συνασπισμού», το «γαλάζιο» κόμμα να φθάνει μια ανάσα από την αυτοδυναμία, αφού ΔΗΑΝΑ και ΕΠΕΝ δεν κατέβηκαν στον εκλογικό στίβο προκειμένου να διευκολύνουν τον σχηματισμό της αναγκαίας πλειοψηφίας. Αλλά παρά το δυσθεώρητο 46% η ΝΔ πάλι δεν έγινε κυβέρνηση ούτε ο Μητσοτάκης πρωθυπουργός, αντιθέτως φάνηκε να ανακάμπτει το ΠΑΣΟΚ, το οποίο δείχνοντας αξιοσημείωτες αντοχές ξεπέρασε πάλι το 40%, χάρη και στη «συμπαράταξη» με αριστερές δυνάμεις.

Θυμάμαι στις 8 Απριλίου του 1990 την τρίτη προσφυγή στις κάλπες. Είχαν προηγηθεί οι συντριπτικές νίκες της ΔΑΠ στις φοιτητικές εκλογές και των «γαλάζιων» δικηγόρων στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών. Γι’ αυτό και το σύνθημα που δονούσε την ατμόσφαιρα από τους νεοδημοκράτες ήταν: «Πρώτα οι δικηγόροι, μετά οι φοιτητές, θα δείτε τι θα πάθετε στις μονοεδρικές!!!». Ενα σύνθημα που είχε αφορμή τη συνεργασία κατ’ εξαίρεση της αριστεράς με το ΠΑΣΟΚ στις πέντε (τότε) μονοεδρικές περιφέρειες.

Θυμάμαι ότι βρισκόμουν απέναντι από την Αβάνα στη λ. Κηφισίας κρατώντας, πάντοτε, τη γαλάζια σημαία, περιμένοντας να με παραλάβει ένα αυτοκίνητο που κατέβαινε στην κεντρική συγκέντρωση του Μητσοτάκη στο Πεδίον του Αρεως. Αυτό που αντίκριζαν τα μάτια μου δεν το είχα και μάλλον δεν πρόκειται να το ξαναδώ ποτέ. Δεν υπήρχε (και δεν υπερβάλλω) ούτε ένα αμάξι που να κατέβαινε την Κηφισίας χωρίς σημαία με τα χρώματα της ΝΔ. Ούτε για δείγμα!!!

Θυμάμαι ένα ακόμα αγωνιώδες βράδυ για τα τελικά αποτελέσματα. Μου έχει μείνει καρφωμένο στη μνήμη το σχόλιο ενός οπαδού της «γαλάζιας» παράταξης: «Πάλι δεν παίρνουμε αυτοδυναμία…». Απογοητευμένος, μπήκα στο αυτοκίνητό μου στο ύψος των λουλουδάδικων της Βουλής για να ανέβω Χαλάνδρι, όταν ξαφνικά άκουσα τον Τέρενς Κουίκ στο ραδιόφωνο: «…και τώρα η Νέα Δημοκρατία παίρνει την 151η έδρα της!!!». Το τι συνέβη έπειτα από εκείνη την ανακοίνωση μου το περιγράφουν άλλοι, αφού εγώ αλλόφρονας άφησα το αμάξι μου στη μέση του δρόμου και άρχισα να τρέχω σαν τον Βέγγο ουρλιάζοντας: «Είμαστε κυβέρνηση, είμαστε κυβέρνηση!!!». Εστω και με την προσχώρηση του βουλευτή Κατσίκη της ΔΗΑΝΑ η ΝΔ έγινε επιτέλους κυβέρνηση και ο Μητσοτάκης πρωθυπουργός.

 Ημουν δεν ήμουν 21 έτους και είχα ζήσει τόσα πολλά πολιτικά γεγονότα. Θα μπορούσα να σας διηγηθώ κι άλλα, όμως αργότερα, στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις χάθηκε εκείνη η αθωότητα, η πίστη στους… καλούς πολιτικούς που θέλανε το καλό της Ελλάδας απέναντι στους κακούς ΠΑΣΟΚους που την κατέστρεφαν…

Οταν θυμάσαι όλα αυτά, επειδή με αυτές ακριβώς τις θύμησες περάσαμε τα εφηβικά και τα φοιτητικά μας χρόνια, είναι αδύνατο παρά την πάροδο δυο τουλάχιστον δεκαετιών και τη σαρωτική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού να μην τα λάβεις υπόψη σου σε κάθε εκλογές.
Ομως, εκτός απ’ όσα θυμάμαι, δεν μπορώ να ξεχάσω και τις άθλιες συμπεριφορές στελεχών της ΝΔ στο πρόσωπό μου: Πολιτικάντικες, αδιάφορες, φιλοτομαριστικές.

Γι’ αυτόν τον λόγο όποιος με ρωτάει τι θα ψηφίσω του απαντώ με ένα αινιγματικό χαμόγελο. Περιμένω το αποτέλεσμα του αδυσώπητου αγώνα λογικής και συναισθήματος. Και θα σας ενημερώσω εν καιρώ…

Αρης Νόμπελης